BOS&HONDERS

(BOS) Gisteravond ‘Personal Shopper’ van Olivier Assayas, met Kirsten Stewart in de hoofdrol, gezien in Filmmuseum Eye in Amsterdam.
Kristen Stewart als Maureen draagt deze film vrijwel in haar eentje. Zij is de personal shopper van een gevoelloos supermodel en draagt de verantwoording voor het inslaan en aanslepen van steeds nieuwe kleding en accessoires. Haar broer is overleden, ze lijdt een eenzaam bestaan

We leren haar niet echt kennen, los van wat ‘weetjes’, zoals ze zich zelf, evenals haar overleden broer, als een medium beschouwt en dat ze de afspraak met hem heeft dat hij zich kenbaar zou maken vanuit het hiernamaals. Dat lijkt ook te gebeuren. Op dat punt is Personal Shopper wordt onvervalste horrorfilm met alle clichés die we daarvan kennen. De hoofdpersoon doet wat wij nooit zouden doen, namelijk in een stikdonker, verlaten oud huis bivakkeren met krakende vloeren en klopgeesten. Kan dat, een verhaal over rouwverwerking, zoals Assayas beweert, in de vorm van een horrorfilm? Natuurlijk, er zijn genoeg horrorfilms die in wezen rouw en schuldgevoelens symboliseren. Maar in Personal Shopper blijft de hoofdpersoon afstandelijk en in zichzelf opgesloten en kunnen we ons maar moeizaam identificeren met haar mentale situatie. Wie gaat er nu met droge ogen bivakkeren in een stikdonker oud huis met krakende vloeren en klopgeesten?

Een’ sexy spookfilm’, zo wordt ‘Personal Shopper’ van Olivier Assayas in verschillende recensies genoemd. Er komen inderdaad ‘echte’ spoken in voor, van het ectoplasma-soort dat sinds de hilarische Ghostbuster-films niet meer uit de Amerikaanse horrorfilmindustrie weg te denken is. Sexy, omdat de hoofdrolspeler een mooie, jonge vrouw is. Het gaat ook uitgebreid over vrouwenkleding, om het aan en uitkleden, in de kleding van een ander kruipen en om nadrukkelijke naaktscènes die eigenlijk geen functie hebben.

Je zou niet zeggen dat deze film is gemaakt door Olivier Assayas (61) die in 2014 de schitterende ‘Clouds of Sills Maria’ draaide, met Juliette Binoche, Chloë Grace Moretz en eveneens Kristen Stewart in de hoofdrollen. Assayas is een meester in het voelbaar maken van wat niet expliciet te zien is, onderhuidse gevoelens tussen mensen, de spanningen in de relatie tussen de drie filmpersonages. Wat in Clouds of Sills Maria voelbaar wordt gemaakt, de jaloezie, idolatrie en angst voor het ouder worden, in wisselwerking met de natuur, zoiets ontbreekt in Personal Shopper geheel. De eindeloos herhaalde shots van Maureen op een scooter door Parijs, de langdurige close ups van haar IPhone waarop ze gestalkt en bedreigd wordt door een onbekende die overal tegelijk aanwezig lijkt te zijn, het gaat irriteren omdat ze in filmisch opzicht geen verbinding lijken te vormen met het echte verhaal. Bovendien zijn zulke shots foeilelijk.

In de slotscène maakt Asayas duidelijk waar het hem nu eigenlijk om ging. Zijn film gaat over eenzaamheid. Maar moeten de horrorscènes de gevoelsleegte van Personal Shopper film maskeren? Het is mooi om bijna twee uur naar Kristen Stewart te kijken, dat vond Assayas kennelijk ook. Maar ze heeft een betere film verdiend.

(BOS) De film ‘Brimstone’ van Martin Koolhoven is precies wat de titel betekent: een purgeermiddel. Purgeermiddelen werden in vroeger tijden toegediend als straf en als correctiemaatregel met braken en diarree tot gevolg. Op deze manier kon het lichaam gezuiverd worden van zonde en andere ongerechtigheden.
Brimstone speelt zich af in zo’n tijd, eind negentiende eeuw in Amerika, het Wilde Westen, waar gelukszoekers en geloofsijverigen uit Europa hun nederzettingen oprichtten. We hebben het in de bioscoop kunnen zien, in het mateloos populaire genre Western waarin mensenlevens niet telden.

Brimstone is zo’n western, maar dat niet alleen. Ook in deze film komen we gewelddadige cowboys, onbetrouwbare sheriffs, louche dominees en mooie vrouwen tegen om wie in saloons en bordelen gevochten werd. In Brimstone zijn het niet de corrupte rangers en pistoolhelden die de belangrijkste rollen vullen, zoals in de gelijknamige western Brimstone van Joseph Kane uit 1949, maar vrouwen. Zoals Liz (Dakota Fanning) , een jonge vrouw die in het verleden haar tong kwijtraakte. Met haar man, dochter en stiefzoon bewoont ze in vrede een boerderij in een kleine nederzetting. Totdat een nieuwe, duivelse dominee (Guy Pearce) en zijn vrouw (Carice van Houten) arriveren en hij in het naburige kerkje zijn donderpreken houdt.

In de klassieke western wint Goed het aan het eind altijd van het Kwaad. Aan zo’n simpel verhaal had Martin van Koolhoven niet genoeg. Hij maakte van zijn western tevens een horrorfilm en gaf te kennen dat het hem zelfs daar niet om ging, maar om een feministisch georiënteerde vrouwenfilm. De vrouwen zijn de heldinnen in zijn verhaal.
Maar niet zomaar. We zijn er namelijk twee-en-een-half uur getuige van hoe mannen vrouwen behandelen en hoe er over en weer wraak wordt genomen. Angst is de hoofdrolspeler in Brimstone. Elke tien minuten van de film wordt er iemand opgehangen, verbrand, doodgeschoten (zo expliciet mogelijk), gemuilkorfd, tong uitgesneden, geslagen (zo hard mogelijk) en met de zweep bewerkt (zo bloedig mogelijk), ook de dertien-jarige dochter van Liz (Emilia Jones) die bovendien gedwongen wordt getuige te zijn van een brute verkrachting in het bordeel. De dominee richt vervolgens een verlekkerd oog op deze jonge spruit.
Kennelijk heeft Martin Koolhoven uitgebreide studie gedaan van alle sadistische wreedheden in het Wilde Westen. En maakte er vervolgens veel werk van om dat de filmkijker in te wrijven. Halverwege de film verlang je er naar dat deze hel van verschrikking en lijden achter de rug is. Mij overkwam het dat ik tijdens het kijken boos werd. Deze orgie van geweld, er zullen ongetwijfeld liefhebbers van zijn, maar je verwacht iets anders van een film.

Slaan alle verschenen jubelende recensies dan nergens op? Filmisch gezien valt er veel te beleven aan Brimstone. De mise-en-scène is schitterend, er wordt goed in geacteerd, al is het zoals het een western en een horrorfilm betaamt, een oppervlakkig spektakel. Bijna niemand van de personages krijgt enig reliëf, psychologisch profiel. Maar zo’n scène van een koetsje waarin Liz, haar stiefzoon en dochtertje op de vlucht, van grote hoogte gezien, door een besneeuwd dal rijden en dan vervolgens een wolk binnenrijden waardoor ze in een winters woud verdwijnen is bloed- en bloedmooi. Een meesterwerk waardig. Maar een meesterwerk is het niet. Niet inhoudelijk. Een feministische film dan? De weinige vrouwen die deze orgie overleven hebben zwaar moeten boeten voor hun verzet tegen de overdreven mannelijke vernietigingsdrang. Het kostte hun schoonheid, hun leven, hun lichaam en uiteindelijk gaat ook Brimstone eraan ten onder.